Άστρος Κυνουρίας

6974900953

info@koinotita-astrous.gr

Ιστορία : Η “Θυρεάτις Γη” (Θυρέα)

Share on facebook

Ο Θουκυδίδης ,ο πρώτος επιστήμονας Ιστορικός του κόσμου,  και ο Ηρόδοτος , αναφέρουν η  Θυρεάτις Γη ( Θυρέα) υπήρχε πριν 3,000 χρόνια (ο Ηρόδοτος αναφέρει τα τέλη του 11ου αι. π.Χ. αιώνα).

 

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ Ἱστορίαι (2.27.1-2)

 [2.27.1] “Ἀνέστησαν δὲ καὶ Αἰγινήτας τῷ αὐτῷ θέρει τούτῳ ἐξ Αἰγίνης Ἀθηναῖοι, αὐτούς τε καὶ παῖδας καὶ γυναῖκας,…..2.27.2] ἐκπεσοῦσι δὲ τοῖς Αἰγινήταις οἱ Λακεδαιμόνιοι ἔδοσαν Θυρέαν οἰκεῖν καὶ τὴν γῆν νέμεσθαι, ….ἡ δὲ Θυρεᾶτις γῆ μεθορία τῆς Ἀργείας καὶ Λακωνικῆς ἐστίν, ἐπὶ θάλασσαν καθήκουσα. καὶ οἱ μὲν αὐτῶν ἐνταῦθα ᾤκησαν, οἱ δ᾽ ἐσπάρησαν κατὰ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα”.

 

2.27.1,2] “Το ίδιο καλοκαίρι, οι Αθηναίοι εκτόπισαν όλους τους κατοίκους της Αίγινας, άντρες, γυναίκες και παιδιά ….Οι Λακεδαιμόνιοι παραχώρησαν την Θυρέα στους Αιγινήτες πρόσφυγες. Το έκαναν και από έχθρα εναντίον των Αθηναίων και επειδή οι Αιγινήτες τούς είχαν βοηθήσει όταν είχε γίνει ο μεγάλος σεισμός και όταν οι Είλωτες είχαν επαναστατήσει. Η Θυρεάτις γη βρίσκεται στα σύνορα της Αργείας γης και της Λακωνικής και φτάνει έως την θάλασσα. Μερικοί από τους Αιγινήτες εγκαταστάθηκαν εκεί και οι άλλοι σκόρπισαν σ᾽ όλην την άλλη Ελλάδα”.

 

 Ιστορίαι (Ηροδότου)/Κλειώ

82.1 ἔς τε δὴ ὦν τὰς ἄλλας ἔπεμπε συμμαχίας καὶ δὴ καὶ ἐς Λακεδαίμονα. τοῖσι δὲ καὶ αὐτοῖσι τοῖσι Σπαρτιήτῃσι κατ᾽ αὐτὸν τοῦτον τὸν χρόνον συνεπεπτώκεε ἔρις ἐοῦσα πρὸς Ἀργείους περὶ χώρου καλεομένου Θυρέης· 82.2 τὰς γὰρ Θυρέας ταύτας ἐοῦσα τῆς Ἀργολίδος μοίρης ἀποταμόμενοι ἔσχον οἱ Λακεδαιμόνιοι. ἦν δὲ καὶ ἡ μέχρι Μαλέων ἡ πρὸς ἑσπέρην Ἀργείων, ἥ τε ἐν τῇ ἠπείρῳ χώρῇ καὶ ἡ Κυθηρίη νῆσος καὶ αἱ λοιπαὶ τῶν νήσων

 

Το τοπωνύμιο «Θυρέα», οφείλει την προέλευσή του στο ότι η περιοχή αποτελούσε τη δίοδο ή θύρα επικοινωνίας και μετάβασης από το Κράτος του Άργους στο Κράτος της Σπάρτης και τανάπαλιν (Θουκυδίδης, Β΄ 27). Το φυσικό μάλιστα όριο, κατά τον Ευριπίδη (Ηλ. 410-2), ήταν ο «Ταναός», δηλαδή ο σημερινός χείμαρρος Τάνος.

 

Θυρεάτις Γη ( Θυρέα)

 

Η Κυνουρία αντλεί το όνομα της από τον αρχαίο οικιστή της περιοχής Κύνουρο, γυιό του Περσέα σύμφωνα με την Αργεία παράδοση. Οι κάτοικοι την Κυνουρίας ήταν σε σειρά  Πελασγοί, Δαναοί, Ίωνες  και Δωριείς.Οι Κυνουριείς ήταν Ιώνες και έδωσαν το όνομα στην περιοχή από το όνομα τους.

 

Στη βόρεια Κυνουρία , στα αρχαία χρόνια αντιστοιχούσε στην περιοχή της Θυρεάτιδος γης ,  υπήρχε ο κύριοτερος  οικισμός της περιοχής η Θυρέα   και δευτερεύοντες η Ανθήνη, η Νηρίδα, η Εύα  και  αργότερα  τουλάχιστον από το 2.μ,χ αιώνα το Άστρος. Υποστηρίζεται η άποψη από τους ιστορικούς   οι Θυρεάτες προέρχοντο από τους Δαναούς. που εγκαταστάθηκαν στο Άργος, την πρώτη πόλη της Ευρώπης,  από το 2,800-2,000 π.χ.

 

Με την πρώτη διοικητική διαίρεση του ελληνικού κράτους το 1835, το Άστρος εντάχθηκε στον Δήμο Θυρέας με έδρα τον οικισμό Άγιος Ιωάννης (ΦΕΚ 16Α – 24/05/1835).  Από το 1841 έως το 1912, το Άστρος ήταν η χειμερινή έδρα του Δήμου Θυρέας , ο Αγιάννης ήταν η θερινή έδρα{ΦΕΚ 5Α – 08/03/1841) . Από το 1912 ο οικισμός αποτέλεσε έδρα κοινότητας Άστρους η οποία εξελίχθηκε στο Δήμο Άστρους το 1985 (ΦΕΚ 99Α  28/05/1985). Από το 1998 το Άστρος αποτελεί έδρα του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας(ΦΕΚ 244Α  04/12/1997 )


Η Θυρέα είναι η αρχαία ονομασία περιοχής της Βόρειας Κυνουρίας που περιλαμβάνει: το Άστρος, τον Άγιο Ιωάννη (Αγιάννη). το Παράλιο Άστρος, τη Μελιγού, το Χάραδρο και τον Πλάτανο . Για πολλούς αιώνες μέχρι την δεκαετία του 1950  ο Αγιάννης,  σημερινός θερινός οικισμός του Άστρους, αποτελούσε το μητροπολιτικό κέντρο της Θυρέας.Το Άστρος και ο Αγιάννης ήταν για τουλάχιστον οκτακόσια χρόνια και είναι και σήρερα μία κοινότητα, με τους ίδιους κατοίκους.

 

Ιστορία

Η ιστορία της περιοχής μελέτης είναι πλούσια σε γεγονότα και συμβάντα. Αυτό εξηγείται όχι μόνο με τη γεωστρατηγική της θέση (στα δυτικά παράλια του Αργολικού Κόλπου), αλλά και με την ύπαρξη των εύφορων πεδιάδων του Τάνου, του Βρασιάτη και του Δαφνώνα στα παράλια.

 

Οι  πρώτοι κάτοικοι στην ηπειρωτική Ελλάδα, με κέντρο την Αρκαδία της Πελοποννήσου, αναφέρονται οι Πελασγοί

 

Στα πρώτα ίχνη της ανθρώπινης παρουσίας διαπιστώνονται με βεβαιότητα τουλάχιστον από τα νεολιθικά χρόνια. Πλούσια ευρήματα της εποχής αυτής, καθώς και της εποχής Χαλκοκρατίας από τις θέσεις Μαρμαράλωνα (Ξερόκαμπου), Κουτρί (Άνω Μελιγούς), Άγιος Γεώργιος (Μελιγούς), Χερρονήσι (Τεύχος Παραρτημάτων), Νησί Παραλίου , στο δρόμο κοντά στην Παραλία Λεωνιδίου, στο Γεράκι, φωτίζουν κάπως τα προϊστορικά αυτά χρόνια. Οι πρώτοι κάτοικοι ανήκουν στα προελληνικά φύλλα, στους Πελασγούς, που έζησαν εδώ πριν τους Αρκάδες στην Αρκαδία και τους (πρωτοέλληνες) Δαναούς στην Αργολίδα και στα Παράλια της Κυνουρίας. Στη συνέχεια εγκαθίστανται στην Κυνουρία οι Ίωνες. Οι δημιουργοί του Μυκηναϊκού πολιτισμού, οι Αχαιοί, εγκαταστάθηκαν στην Αργολίδα γύρω στα 1600 π.Χ. Λίγο αργότερα κατέβηκαν από κει στη Λακωνία, ενώ η Κυνουρία ήταν ήδη κομμάτι της Αργείας γης. Αυτά μαρτυρούν και τα ευρήματα από το Χερρονήσι, το Νησί του Αγίου Ανδρέα, το Ελληνικό Άστρους, το Καστράκι Μελιγούς. Στο λόφο της Ανάληψης, δυτικά του χωριού Βούρβουρα, βρέθηκαν λείψανα αξιόλογου οχυρωμένου οικισμού (Ίασος ή Ιασαία), που άκμασε στα μυκηναϊκά χρόνια. Θολωτοί μυκηναϊκοί τάφοι βρέθηκαν στη θέση Μάκρος (παραλία Λεωνιδίου), στη θέση Κοτρώνι (Βασκίνα), κοντά στο Παλαιοχώρι. Και σε άλλες περιοχές του Πάρνωνα βρέθηκαν λείψανα αυτής της περιόδου (στο Ξεροκάμπι, στην περιοχή Χάραδρου, Πλατάνας, σον Κάμπο Καρυάς, στη θέση Σοβάλα Πραστού).

 

Με την κάθοδο των Δωριέων, που ήρθαν και κατέλαβαν τη γη αυτοί τελευταίοι, αρχίζει ο εκδωρισμός των κατοίκων. Στην περιοχή συναντιούνται τα όρια των τριών επικρατειών: των Δωριέων της Σπάρτης, των Αρκάδων της Τεγέας και των Aχαιών του Άργους. Χαρακτηριστική μαρτυρία είναι τα ευρήματα στη θέση Φονομένοι του Αγ. Πέτρου, δίπλα στο δρόμο προς Καρυές, όπου βρέθηκαν τρεις μεγάλοι λιθοσωροί οι οποίοι αντιστοιχούσαν στα όρια των επικρατειών του Άργους, της Τεγέας και της Σπάρτης και ήταν αρχαία ιερά αφιερωμένα στον Ενόδιον Ερμή.

 

Η Κυνουρία από τα τέλη του 11ου αι. π.Χ. αιώνα σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ως τα ρωμαϊκά χρόνια, αποτέλεσε περιζήτητη λεία για την ικανοποίηση συμφερόντων της Σπάρτης και του Άργους. Γεωγραφικά η περιοχή της χωρίζεται σε δυο μεγάλες ενότητες. Τη βόρεια, που στα αρχαία χρόνια αντιστοιχούσε στη Θυρεάτιδα, με κύριο οικισμό τη Θυρέα και δευτερεύοντες την Ανθήνη, τη Νηρίδα, την Εύα και το Άστρος, ενώ το νότιο αντιστοιχούσε στη χώρα των Πρασιών, στην οποία υπήρχε ο κύριος οικισμός Πρασιαί και οι δευτερεύοντες Πολίχνη, Τυρός και Γλυππία. Μέχρι τον 7ο αι. π.Χη Κυνουρία πρέπει να διατηρεί την αυτονομία της (προκύπτει από την συμμετοχή των Πρασιών στην Αμφικτυονία της Καλαυρίας) παρ’ όλες τις προσπάθειες του Άργους και της Σπάρτης να την προσαρτήσουν. Εν τούτοις η περιοχή των Πρασιών πρέπει να σχετιζόταν περισσότερο με τη Λακωνία, ενώ η περιοχή της Θυρεάτιδας με την Αργολίδα.

 

Παρά την έντονη  πίεση των γειτόνων της η  Κυνουρία πρέπει να παρέμενε  ανεξάρτητη μέχρι την εποχή  του Αργείου Τυράννου Φείδωνα οπότε και πέρασε στην κυριαρχία του Άργους, που γνώριζε τότε τη μέγιστη ακμή του. Μετά τη Φείδωνα όμως το Άργος άρχισε σταδιακά να παρακμάζει ενώ η Σπάρτη ισχυροποιούταν. Η τύχη της Κυνουρίας φαίνεται να κρίθηκε οριστικά ο 546 π.Χ., στη μάχη της Θυρέας (ή μάχη των Εξακοσίων Επιλέκτων), οπότε η Σπάρτη επικράτησε του Άργους και απέκτησε τον έλεγχο της Κυνουρίας. Το 424 π.Χ. ο αθηναϊκός στόλος έφθασε στα παράλια της Θυρεάτιδος, την κυριεύσε, τη λεηλάτησε και την πυρπόλησε. Η Κυνουρία παρέμεινε Σπαρτιατική μέχρι το 338 π.Χ. όταν ο Φίλιππος Β΄ απέδωσε το βόρειο τμήμα της στους Αργείους μέχρι και τη ρωμαϊκή περίοδο, ενώ η νότια περιοχή των Πρασιών και του Τυρού (η οποία ήταν το φυσικό σύνορο της αρχαίας Σπάρτης) παρέμεινε στη Σπάρτη.

 

Στην περιοχή υπήρξαν αρχαίες πόλεις όπως η Θυρέα, η Ανθήνη, η Νηριήδα και η Εύα στην οποία βρίσκεται η πασίγνωστη Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού.

 

Ελληνικό η Τειχιό  και  Θυρέα.

Σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων από το σημερινό Άστρος, στην περιοχή Ελληνικό η Τειχιό , πιθανότατα εδώ ήταν η πολή της Θυρέας ,υπήρχε Ναός αφιερωμένος στο Θεό Απόλλωνα τον οποίο λάτρευαν ιδιαίτερα οι Κυνούριοι. Στη θέση αυτή σήμερα βρίσκονται ερείπια αρχαίας πόλης του 5ου έως 3ου π.χ αιώνα κατά τις εκτιμήσεις των αρχαιολόγων.

 

 Εύα  και  έπαυλη  Ηρώδη του Αττικού 

Σε απόσταση τριών χιλιομέτρων από  το Άστρος στη κοινότητα Δολιανών απαντάται η περιοχή της Αρχαίας Εύα, όπου σήμερα βρίσκονται τα ερείπια της έπαυλης του Ηρώδη του Αττικού που αποκαλύφθηκαν σε ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν εκεί τα τελευταία χρόνια. Στις ίδιες ανασκαφές βρέθηκαν σπουδαία και μοναδικά ευρήματα που χρονολογούνται από τον 4ο π.χ. αιώνα μέχρι και τον 2ο αιώνα μ.χ. Τα ευρήματα αυτά φυλάσσονται στο αρχαιολογικό μουσείο του Άστρους.

 

 Ανθήνη.

Κοντά στο λιμάνι του Άγιου Ανδρέα  υπάρχει το «νησί του Αγίου Ανδρέα» όπου κανείς μπορεί να δει ερείπια κυκλώπειου τείχους που ανήκουν σύμφωνα με τις μαρτυρίες στην αρχαία πόλη Ανθήνη (14 χλμ). Σώζονται τμήματα από τον εξωτερικό περίβολο με πύργους του 5ου-4ου αιώνας. π.Χ. Αργότερα η πόλη μεταφέρθηκε χαμηλότερα προς τη θάλασσα, όπου σώζονται υστερορωμαϊκά ερείπια και συμπληρωματική οχύρωση από τους βυζαντινούς χρόνους. Κοντά στο κάστρο σώζεται μισό κατεστραμμένο τοξωτό λιθόκτιστο γεφύρι

 

Στη θέση Ελληνικό Χάραδρου, 3 χλμ. ανατολικά του χωριού υπάρχουν λείψανα τετράγωνου πύργου – φυλακίου, ο οποίος πιθανολογείται ότι χτίστηκε από τους Αργείους για τον έλεγχο της γύρω περιοχής και του δρόμου από την παραλία στο εσωτερικό.Απο το Άστρος ο Χάραδρος απέχει 17 χλμ.

 

Το ιστορικό Άστρος

 

Η πρώτη επίσημη αναφορά της πόλης με το όνομα «Άστρος» συναντάται σε χρυσόβουλο του έτους 1293  του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου. Στο χρυσόβουλο αυτό ο μητροπολίτης Μονεμβασίας λαμβάνει το αξίωμα του έξαρχου της Πελοποννήσου και του καθορίζονται τα εκκλησιαστικά του δικαιώματα. Η πρώτη όμως αναφορά   με το όνομα «Άστρον» απαντά στο Γεωγράφο Κλαύδιο Πτολεμαίο (2ος αι. μ.Χ.)

 

Ο “Ιερός Xώρος” της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων, στο Άστρος

 

Το Άστρος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση, την 30 Μαρτίου μέχρι 18 Απριλίου του 1823, στον περίβολο της σχολής Καρυτσιώτη στο Άστρος, έγινε η Β΄ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων, στην οποία ψηφίστηκε το νέο αναθεωρημένο Σύνταγμα της επαναστατημένης Ελλάδας. Η επέτειος αυτού του γεγονότος γιορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα κάθε χρόνο την Παρασκευή του Πάσχα.

 

Οι αποφάσεις της Εθνοσυνέλευσης ήταν σημαντικότατες για την ίδρυση και οργάνωση του Ελληνικού Κράτους.

 

“Tο Έθνος απέκτησε οριστικό Σύνταγμα, που με απόφαση της συνέλευσης ήταν “ο ανώτερος νόμος” και υπηρίσχυε των νόμων του βουλευτικού… Με απόφαση της συνέλευσης, την καταλυτική παρέμβαση του Κολοκοτρώνη, την οργή του λαού και του στρατού, απετράπει η εκποίηση των εθνικών γαιών – κτημάτων, που άφηναν πίσω τους οι Τούρκοι άρχοντες, που επεδίωκαν και ήθελαν οι κοτζαμπάσηδες της συνέλευσης…

 

Η συνέλευση ψήφισε την “περίφημη «Διακήρυξη της Β΄ των Ελλήνων Συνελεύσεως», προς την Υφήλιο, υπογραμμένη από 128 Πληρεξούσιους, μεταξύ των οποίων και ο Κολοκοτρώνης και η συνέλευση απάντησε με την διακήρυξη ,στην υφήλιο και τους μεγαλους της εποχής . «Είμεθα αποφασισμένοι να ανεξαρτισθώμεν, ως έθνος αυτόνομον και ανεξάρτητον».” λίγο επίκαιρο σήμερα…

 

Η Αστρεινή παράδοση, φέρει τον Κολοκοτρώνη να παραθέτει γεύμα, το 1821 στο Άστρος, στο Δημήτριο Υψηλάντη, το γνωστό ως Κολοκοτρωνέικο τραπέζι. Από στόμα σε στόμα μάλιστα, διασώθηκαν και κάποιες φράσεις με τις οποίες ο Κολοκοτρώνης λέγεται ότι συνόδευε το κρασί και το φαγητό που πρόσφερε στον πρίγκιπα με τα χέρια, αφού ούτε πιρούνια ούτε πιάτα, και φυσικά ούτε τραπέζια υπήρχαν: Ο Τερτσέτης αναφέρει  «συνέτρωγαν  ο Δημήτριος Υψηλάντης  και  ο Κολοκοτρώνης εις τους ίσκιους  των δένδρων του Άστρους». Ο Κολοκοτρώνης  σκόπιμα για να προσαρμόσει τον πρίγκηπα στην Ελληνική πραγματικότητα είπε στο τραπέζι στον Δημήτριο Υψηλάντη κόβοντας το ψητό με τα χέρια του   “ αυτά είναι τα χρυσά πιρούνια και τα χρυσά μαχαίρια  της Ελλάδος και αυτό το ρετσινόκρασο τα πολύτιμα κρασιά της ” που ήταν τα χέρια του …

 

Ο Άγιος Ιωάννης (Αγιάννης)

 

 Ο Αγιάννης αναφέρεται για πρώτη φορά το 1435 , στο Χρονικό της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης του Γεωργίου Σφρατζή και πιθανόν πήρε το όνομά του από την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, που βρίσκεται στο κάτω μέρος του χωριού.

 

 Ο Άγιος Ιωάννης ( Αγιάννης) Κυνουρίας , ήταν η πρωτεύουσα του Ελληνικού κράτους από τις 22 Αυγούστου έως την 1 Οκτωβρίου 1822 και προσέφερε πολλά και σημαντικά στην επανάσταση του 1821. Με την πρώτη διοικητική διαίρεση του ελληνικού κράτους το 1835 έως το 1841 ,ο Άγιος Ιωάννης εντάχθηκε και αποτέλεσε έδρα του Δήμου Θυρέας (ΦΕΚ 16Α – 24/05/1835). Από το 1841 έως το 1912 , αποτέλεσε θερινή έδρα του Δήμου Θυρέας, χειμερινή έδρα ήταν το ΄Αστρος (ΦΕΚ 5Α – 08/03/1841). Το 1845 αποτέλεσε έδρα της Επαρχίας Κυνουρίας.. Από τον Αγιάννη  προήλθε το Άστρος, το Παράλιο Άστρος αλλά και κάποιοι άλλοι οικισμοί.

 

Το 1638, το χωριό ανακηρύχθηκε Σταυροπηγιακό, δηλαδή Πατριαρχική Εξαρχία, με έδρα τον ναό του Αγίου Βασιλείου. Το 1765, ιδρύθηκε σχολείο στον ναό του Αγίου Δημητρίου, μετόχι της Μονής Λουκούς Αρκαδίας.

 

Σχολή Καρυτσιώτη ( Αγιάννης και Άστρος)

 

Ο μεγάλος ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης <1741-1819> γεννήθηκε στον Άγιο Ιωάννη <Αγιάννη > και κατά την Αγιαννίτικη παράδοση, έφυγε “με το ένα τσαρούχι”.Το 1798 έκτισε την μεγαλοπρεπή και “καλλιμάρμαρο” Σχολή Καρυτσιώτη στον λόφο Κουτρί στον Αγιάννη και το 1805 έχτισε στο Άστρος το παράρτημα της Σχολής του Αγίου Ιωάννη. Η σχολή αυτή, λειτούργησε κατά τα έτη 1798 – 1826 και απέκτησε μεγάλη φήμη, καθώς στη Σχολή Καρυτσιώτη συνέρρεαν μαθητές από διάφορα μέρη της ηπειρωτικής Ελλάδας και των νησιών μας, Μαζί με την σχολή ο μεγάλος ευεργέτης μας  δώρισε μία μεγάλη έκταση στη Σχολη στο Άστρος , το λεγόμενο Αγροκήπιο Καρυτσιώτη.

 

Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος (Άκουρος) .

 

Η συνεισφορά του Αγίου Ιωάννη στην επανάσταση του 1821, ήταν σημαντική, καθώς ανέδειξε σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος (Άκουρος) ,Πάνος Σαρηγιάννης, , αδερφούς του άκουρου Ιωάννης Ζαφειρόπουλος, Κωνσταντίνος Ζαφειρόπουλος ,Γεωργάκης Διγενής και άλλοι , που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην προετοιμασία και κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Με την έναρξη της επανάστασης, οργανώνονται πάνω πάνω από 100 Αγιαννίτες, με σημαντικότερο τον πεσόντα ηρωϊκά στο Δραγούνι το 1821 Γεωργάκη Διγενή, οι οποίοι υπό την αρχηγία των Ζαφειροπουλαίων, ενώθηκαν με τα διάφορα στρατιωτικά σώματα της Κυνουρίας. Σημαντική ήταν και η συμμετοχή τους σε διάφορες μάχες, όπως των Δολιανών, των Βερβένων, Τριπολιτσάς κ.α

 

Aπό τις αρχές το 1821  άρχισαν  συζητήσεις μεταξύ των επαναστατημένων  για να γίνει ο Αγιάννης η πρωτεύουσα του ελεύθερου Ελληνικού κράτους.  Η σχολή Καρυτσιώτη έπαιξε πρωτεύοντα και καθοριστικό ρόλο για να γίνει ο Αγιάννης πρωτεύουσα της επαναστατημένης Ελλάδας από τις 22 Αυγούστου έως την 1 Οκτωβρίου 1822 .Το «κυβερνείο» που βρίσκεται πολύ κοντά στη σχολή Καρυτσιώτη του Αγιάννη ήταν η έδρα της κυβέρνησης. . Το χρονικό αυτό διάστημα βεβαιώνεται και από τα Αρχεία των Λαζάρου και Γεωργίου Κουντουριώτη (τ. Α΄, σ. 92 κ.εξ.).

 

Το 1826 το χωριό καταστράφηκε ολοσχερώς από τις ορδές του Ιμπραήμ , ενώ την ίδια τύχη είχαν και άλλα χωριά της περιοχής ,όπως Άγιος Πέτρος, Βέρβενα , Πραστός, Σίταινα και άλλα .Ο Ιμπραήμ, κατέστρεψε ολοσχερώς την Σχολή του Καρυτσιώτη  επίσης και πολλές εκκλησίες, όπως του Άγιου Βασιλείου, του Αγίου Ευστρατίου, του Αγίου Πέτρου και πολλές άλλες…

 

Παράλιο Άστρος

 

Τον Αύγουστο του 1826 ο Ιμπραήμ  κατάστρεψε  πολλά χωριά και μετά επετέθη στο Παράλιο Άστρος.

 

Στο  Κάστρο Παραλίου Άστρους οι 2,000 Έλληνες μαχητές με επικεφαλής τον Πάνο (Άκουρο) Ζαφειρόπουλο , θα αποκρούσουν επιτυχώς τις ορδές του Ιμπραήμ, τις οποίες στη συνέχεια θα κυνηγήσουν στον κάμπο της Θυρέας, πετυχαίνοντας μια λαμπρή νίκη των Ελλήνων σε μια δύσκολη περίοδο για την Ελληνική Επανάσταση.

 

 Ο Ιμπραήμ κατέσφαξε και έκαψε ολόκληρο την Πελοπόννησο,αλλά ποτέ δεν μπόρεσε να νικήσει τον Άκουρο , αν και τον είχε αιχμαλωτίσει πρσωρινά,ούτε στο κάστρο του Παραλίου Άστρους, κάποιος έπρεπε να αντισταθεί και είναι μεγάλη μας τιμή, αυτός ήταν ο Αγιαννίτης στατηγός   Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος (Άκουρος). Ο Πάνος Ζαφειρόπουλος και τα αδέλφια του καλά οχυρωμένοι στο Κάστρο, αλλά και με τη βοήθεια άλλων αγωνιστών πρόβαλαν τόσο σθεναρή αντίσταση, ώστε τον εξανάγκασαν σε φυγή. Σύμφωνα δε με μαρτυρία του Κολοκοτρώνη το Κάστρο αυτό έμεινε το μόνο απόρθητο..

 

Από την πυρπόληση της Σχολής Καρυτσιώτη στον Αγιάννη το 1826 από τον Ιμπραήμ  διασώθηκαν 1,500 βιβλία, τα οποία φυλάσσονταν στην οικία των Ζαφειροπουλαίων (Κάστρο Παραλίου Άστρους). Τα βιβλία αυτά ήταν, κατά την παράδοση, τοποθετημένα σε μια παλαιά ξύλινη βιβλιοθήκη που βρισκόταν στα γραφεία της Σχολής. Μεγάλο μέρος των βιβλίων αυτών έχει διασωθεί και καταγραφεί στις μέρες μας. Τα βιβλία αυτά ήταν ως επί το πλείστον  κείμενα αρχαίων φιλοσόφων και συγγραφέων, εκκλησιαστικά κείμενα, εγχειρίδια φυσικής, μαθηματικών κ.α.

 

Στο ίδρυμα  Μνήμης Αγγελικής & Λεωνίδα Ζαφείρη στο άστρος βρίσκονται τα  περίπου 1,500 βιβλία της περίφημης Σχολής Καρυτσιώτη  του Αγιάννη , που  προνοητικά και έξυπνα  έσωσε και διαφύλλαξε ο Αγιαννίτης στατηγός   Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος (Άκουρος)  αναγνωρίζοντας την μεγάλη σημασία τους , από τις ορδές του Ιμπραήμ  αρχικά στο «αρχοντικό«  του στον Αγιάννη και αργότερα   τα μετέφερε  για καλύτερη προστασία στην οικία του στο Κάστρο του Παραλίου Άστρους

 

Ο οικιστής του Παραλίου Άστρους Αγιαννίτης στρατηγός Πάνος Ζαφειρόπουλος η Άκουρος  με τα αδέλφια του ,Κωνσταντίνο και Ιωάννη , έχτισε τις οικίες  στο κάστρο το 1824 ,  προνοητικά ανακαίνησε το εγκαταλελειμμένο κάστρο και  το 1826 νικηφόρα αντιστάθηκε στον Ιμπραήμ.Η νίκη του Άκουρου στο Κάστρο του Παραλίου Άστρους αναπτέρωσε αποφασιστικά  το ηθικό των  Ελλήνων και έδειξε ουσιαστικά το δρόμο στον Ιμπραήμ για την Αίγυπτο.

 

Πλάτανος 

 Ο Πλάτανος είναι χωριό, το οποίο βρίσκεται αμφιθεατρικά χτισμένο στις πλαγιές του όρους Πάρνωνας. Διοικητικά υπάγεται στον Δήμο Βόρειας Κυνουρίαςστο Νομό Αρκαδίας. Ο Πλάτανος αναφέρεται για πρώτη φορά στο Χρονικό της Αλώσεως του Γεωργίου Σφραντζή το 1435, με την ονομασία Πλαταμώνας. Κατά τα επόμενα έτη, αναφέρεται σε αρκετά έγγραφα την περίοδο της Ενετοκρατίας. Πριν και κατά τη διάρκεια της Β΄ Τουρκοκρατίας (18ος και 19ος αι.) το χωριό γνώρισε μεγάλη ακμή, μαζί με άλλα γειτονικά χωριά. Την ίδια περίοδο χτίστηκαν και αρκετά αρχοντικά πυργόσπιτα. Σημαντική ήταν η προσφορά του χωριού κατά την Επανάσταση του 1821. Το 1826, ο Ιμπραήμ πέρασε από το χωριό όμως οι κάτοικοι σωθήκανε γιατί κρυφτήκανε σε μια σπηλιά στον απέναντι λόφο που οι κάτοικοι την λένε ακόμα “τρούπα”. Υπάρχει μέσα φούρνος και στέρνα. Μετά την απελευθέρωση, έγινε έδρα του δήμου Πλατανούντος, ενώ τα επόμενα χρόνια, μετά τη συγχώνευσή του στον Δήμο Θυρέας, αποτέλεσε την έδρα της ομώνυμης κοινότητας.

 

Μελιγού

Η Ορεινή Μελιγού αναφέρεται για πρώτη φορά στο Χρονικό του Μορέωςαπό τον Γεώργιο Σφραντζή το έτος 1435 με το όνομα Μελιγού. Το όνομα «Μελιγού» είναι σλαβικής προέλευσης και προέρχεται από την φυλή των Μηλιγγών (ή Μελιγγών), οι οποίοι μαζί με τους Εζερίτες εγκαταστάθηκαν τον 9ο αι. στον Πάρνωνα, αφήνοντας πολλά τοπωνύμια. Τον 17ο και 18ο αι. η Μελιγού αναπτύχθηκε και έγινε ένα από τα πλουσιότερα και ισχυρότερα χωριά της περιοχής μαζί με τον Άγιο Ιωάννη, τον Άγιο Πέτρο, τον Πλάτανο και άλλα. Σημαντική ήταν η προσφορά της Μελιγούς στην Επανάσταση του 1821, καθώς πολλοί Μελιγιώτες συμμετείχαν σε διάφορες μάχες όπως των Βερβένων, των Δολιανών, της Τριπολιτσάςκ.ά. Το 1826, η Ορεινή Μελιγού, καταστράφηκε ολοσχερώς από τις στρατιές του Ιμπραήμ Πασά, ενώ την ίδια τύχη είχαν και άλλα χωριά της περιοχής. Μετά την απελευθέρωση, η Μελιγού υπήχθη στον Δήμο Θυρέας (με έδρα τον Άγιο Ιωάννη και Άστρος), ενώ οι κάτοικοί της εγκαταστάθηκαν μόνιμα στη σημερινή Χειμερινή Μελιγού Αρκαδίας.

 

Στη Μελιγού υπάρχει  προτομή του Κολοκοτρώνη, ο οποίος είχε κατασκηνώσει  μαζί με τους άλλους αγωνιστές κατά τη διάρκειας της Β΄ Εθνικής Συνέλευσης των Ελλήνων στο Άστρος Κυνουρίας.

 

Χάραδρος

Ο Χάραδρος είναι ένα όμορφο ημιορεινό χωριό, 17 χλμ. νοτιο δυτικά του Άστρους, στις βορειοανατολικές πλαγιές του Πάρνωνα, χτισμένο σε υψόμετρο 568 μ. Μεγάλα και μικρά υψώματα, κορυφογραμμές ποικίλες, πλαγιές με λιόδεντρα, ρέματα και φαράγγια συνθέτουν το τοπίο. Η χαραδραϊικη γη γίνεται ομορφότερη με τις χρωματικές συνθέσεις και αντιθέσεις που αποκτά στις εποχές του χρόνου. Στα όρια του χωριού παρατηρούνται αξιόλογοι αρχαιολογικοί χώροι όπως, το Σπήλαιο του Άσουλα (Άη Γιώργη) , με διαχρονική κατοίκηση από τη Νεολιθική περίοδο έως και τους Βυζαντινούς χρόνους, και το αρχαίο φυλακείο στη θέση Ελληνικό, λίγο πριν την είσοδο στο χωριό, το οποίο σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση, ο οποίος πιθανολογείται ότι χτίστηκε από τους Αργείους για τον έλεγχο της γύρω περιοχής και του δρόμου από την παραλία στο εσωτερικό.

 

Σε ολόκληρη τη Θυρεάτιδα Γη (Θυρέα) δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι λιθαράκι και να σηκώσεις θα βρεις ένα ιστορικό μνημείο ,έναν αρχαιολογικό θησαυρό και ένα όμορφο ιστορικό παραδοσιακό χωριό. Αναφέραμε παραπάνω την ιστορία για τα χωριά της Θυρεάτιδας Γης (Θυρέας ) :  Άστρος,  Άγιο Ιωάννη (Αγιάννη)( 17 χλμ) , Παράλιο Άστρος (4χλμ), Μελιγού (3 χλμ), Χάραδρο  (17 χλμ ) τον Πλάτανο (21 χλμ) και  Ορεινή Μελιγού (15 χλμ ),

 

Επίσης σε κοντινές αποστάσεις από το Άστρος υπάρχουν  επίσης τα  παραδοσιακά και ιστορικά  χωριά   που προσέφεραν πολλά και ανυπολόγιστα στον απελευθερωτικό αγώνα το 1821 , Κορακοβούνι (8 χλμ) , Άγιος Πέτρος (34 χλμ), Καστρί (42 χλμ), Δολιανά (35 χλμ) Βέρβενα (41 χλμ)  και άλλα.

 

Στην περιοχή της Τσακωνιάς, Πραστός(32 χλμ), Άγιος Ανδρέας, Καστάνιτσα (30 χλμ), Σίταινα  (26 χλμ) και στο γειτονικό  Δήμο  Νότιας Κυνουρίας ,  Λεωνίδιο (50 χλμ) ,Τυρό (30 χλμ) και άλλα χωριά χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα η τσακώνικη διάλεκτος η οποία έχει ρίζες στην αρχαία Δωρική”. Οι Τσάκωνες συννεχίζουν και σήμερα να μιλάνε αρχαία Ελληνικά  και “τα Τσακώνικα είναι η αρχαιότερη ζωντανή γλώσσα στην Ελλάδα. “

 

Στο παρακάτω σύνδεσμο αναφέρεται   και η ιστορία για τα παραπάνω παραδοσιακά  και  ιστορικά χωριά.

 

Ιστορία του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας

 

 

Αποστάσεις είναι παραπάνω για όλα τα χωριά από  το Άστρος.

 

 

 

«Το ιστορικό Άστρος Κυνουρίας βρίσκεται στη δυτική παραλία του Αργολικού ,εκεί που στο παραπάνω χάρτη διακρίνεται η αρχαία πόλη της Θυρέας, νότια από την πρώτη πόλη της Ευρώπης το ιστορικό Άργος και την έδρα του Μυκηναϊκού πολιτισμού Μυκήνες» 

 

ΑΡΧΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

 Απο τους συνεργάτες μας

 

astroskynouria.news.gr– Φώτης Τζιβελόπουλος  

 

astrosgr.com – Γιάννης Κουρόγιωργας  

 

 

Πηγές

 

  • Φορέας Διαχείρισης Πάρνωνα, Μουστού, Μαινάλου & Μονεμβασίας
  • Από την Βικιπαίδεια, την ελέθευρη εγκυκλοπαίδεια
  • Δήμος Βόρειας Κυνουρίας
  • Ι. Κουσκουνά, Κ. Χασαπογιάννη, Ι. Κακαβούλια –Θυρεάτις Γη, Αθήνα 1981, Ίδρυμα Μνήμης Αγγελικής & Λεωνίδα Ζαφείρη
  • Νικολάου Φλούδα Θυρεατικά τόμος Β’: Άστρος, το χρυσήλιον το ιστορικόν, Αθήνα 1983
  • Νικολάου Φλούδα –Θυρεατικά, τόμος Γ’: Άγιος Ιωάννης, μητρόπολις οικισμών Θυρέας, Αθήνα 1983
  • Νικολάου Φλούδα –Διακοσιαετηρίς Σχολής Αγίου Ιωάννου Άστρους Κυνουρίας, Αθήνα 1965
  • ΙωάννηΜ. Αρβανίτη – Από τις Πηγές του Λαού μας, τόμος Α, Β΄
  • Σμαράγδης Ι. Αρβανίτη Β’ Εθνοσυνέλευση του Άστρους ,Απο Αρκάδες Εσμέν
  • Σμαράγδης Ι. Αρβανίτη –Οι σχολές του Δημητρίου Καρυτσιώτη στον Άγιο Ιωάννη και το Άστρος Θυρέας – Κυνουρίας κατά τα προεπαναστικά χρόνια έως την απελευθέρωση, Εταιρία Πελοποννησιακών Σπουδών, Αθήνα 2001
  • Inernet Archive

https://www.boriakinouria.gov.gr/content/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1

https://www.discoverkynouria.gr/el/content/odimosvoreiaskynoyrias

Από την Βικιπαίδεια ,Διοικητική διαίρεση και οικισμοί. Ο Δήμος Βόρειας Κυνουρίας περιλαμβάνει τις παρακάτω δημοτικές-τοπικές κοινότητες και οικισμούς

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%AE%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CE%92%CF%8C%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82_%CE%9A%CF%85%CE%BD%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%AF%CE%B1%CF%82

 

 

 

Απο τους συνεργάτες μας

astroskynouria.news.gr– Φώτης Τζιβελόπουλος   

astrosgr.com – Γιάννης Κουρόγιωργας