Το Μουσείο στεγάζεται σε κτίριο τοπικού παραδοσιακού ρυθμού που είχε χρησιμοποιηθεί ως διδακτήριο (Σχολή Καρυτσιώτη), από το δεύτερο μισό του προηγούμενου αιώνα.
Ιδρυτής ο μεγάλος ευεργέτης Δημήτριος Καρυτσιώτης (1741-1819), καταγόμενος από τον Άγιο Ιωάννη, όπου το 1798 μ.Χ. είχε ιδρύσει άλλη σχολή με πλούσια βιβλιοθήκη από την οποία διασώζονται 500 περίπου τόμοι, που φιλοξενούνται στοργικά στο ίδρυμα του άλλου μεγάλου ευεργέτη Λεωνίδα Ζαφείρη. Η σχολή του Άστρους ήταν παράρτημα της σχολής του Αγιάννη και λειτουργούσαν ταυτόχρονα. Οι σχολές αυτές συντηρούνταν από τον Δημήτριο Καρυτσιώτη και ήταν ταυτόχρονα και οικοτροφεία.
Και οι δύο σχολές του μεγάλου ευεργέτη, που διακρινόταν για τη φιλεργία του τη δραστηριότητά του, τον πατριωτισμό του, τη σωφροσύνη του και προπάντων για το πάθος του για την παιδεία, πυρολύθηκαν και καταστράφηκαν από τις ορδές του Ιμπραήμ το 1826. Στη σχολή του Άστρους έμειναν όρθιοι οι τοίχοι της και επισκευάστηκε και επαναλειτούργησε το 1829 με την αρχαιόπρεπη επονομασία “Μουσείον Καρυτσιώτη”, καθώς οι Μούσες θεωρούνταν προστάτριες θεότητες των γραμμάτων.
Το 1830 η ανακαινισθείσα σχολή του Άστρους περιήλθε στο Δημόσιο. Με την ανασύσταση του Ελληνικού κράτους η Σχολή λειτούργησε ως Ελληνικό Σχολείο ως το 1899 με οικονομικούς πόρους από το κληροδότημα Καρυτσιώτη.
Στη συνέχεια ως Ελληνικό Σχολείο (1899-1929), ως Ημιγυμνάσιο (1929-1940), ως Αστικό Σχολείο (1935), ως Γυμνάσιο-Λύκειο (1939-1971) και σήμερα στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο.
Παραχωρήθηκε στην Εφορεία Αρχαιοτήτων από το Δήμο Άστρους και μετά από σημαντικές επισκευές και συντηρήσεις μετατράπηκε σε Μουσείο της Κυνουρίας το έτος 1985.
Διαθέτει επίσης μεγάλο αύλειο χώρο, ο οποίος έχει μετατραπεί σε αρχαιολογικό πάρκο και έκθεση. Το εκθεσιακό υλικό του Μουσείου περιλαμβάνει τις εξής συλλογές:
Χάλκινα αφιερώματα (κάτοπτρα κ.λπ.] και αναθηματικά ανάγλυφα, του τύπου τω νεκροδείπνων, κλασικών χρόνων.
Μικροαντικείμενα και νομίσματα από διάφορες περιοχές της Κυνουρίας.
Στο Μουσείο υπάρχουν επίσης πολλά γλυπτά που βρέθηκαν στην έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού στην αρχαία Εύα.
(σημερινό Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους)
ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΗΜΕΡΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΟ!
Η Ιστορία του Μουσείου
Ο μεγάλος ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτσιώτης (1741-1819) γεννήθηκε στον Άγιο Ιωάννη (Αγιάννη) και κατά την Αγιαννίτικη παράδοση, έφυγε “με το ένα τσαρούχι”. Το 1798 έκτισε την μεγαλοπρεπή και <<καλλιμάρμαρο>> Σχολή Καρυτσιώτη στον λόφο Κουτρί στον Αγιάννη και το 1805 έκτισε στο Άστρος το παράρτημα της Σχολής του Αγίου Ιωάννη. Η σχολή ήταν ένα είδος πανεπιστημίου για εκείνη την εποχή, αφού οι μαθητές από όλη την Ελλάδα διδάσκονταν αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, μαθηματικά, φυσική – χημεία, γαλλικά και ιταλικά κ.α. Η <<καλλιμάρμαρος>> σχολή στον Αγιάννη κάηκε μέχρι τα θεμέλια το 1826 από τον Ιμπραήμ .Η σχολή στο Άστρος επίσης καταστράφηκε το 1826 από τον Ιμπραήμ , αλλά αναστηλώθηκε αργότερα από συγγενείς του Καρυτσιώτη.
Η σχολή Καρυτσιώτη στο Άστρος αρχικά λειτουργούσε ως σχολείο για πολλά χρόνια και οι χιλιάδες «καλαμαράδες» μαθητές της σχολής προσέφεραν πολλά στο έθνος και έφαγαν με τα άρβυλα τους τα σκαλοπάτια της σχολής ,πού ένας ανόητος υπάλληλος αντικατάστησε με «καινούργια» γιατί δεν καταλάβαινε πως μπορούσε να διατηρήσει την πολιτιστική μας κληρονομιά και ταυτόχρονα να προφυλάξει τους επισκέπτες του μουσείου.
Η σχολή παραχωρήθηκε στην Εφορεία Αρχαιοτήτων (ΥΠΠΟΑ) από τον Δήμο Άστρους και μετά από σημαντικές επισκευές και συντηρήσεις μετατράπηκε σε Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους το έτος 1985.
Ο χώρος του μουσείου, το κτήριο της σχολής Καρυτσιώτη, τοπικού παραδοσιακού ρυθμού, μαντρωμένο με τον πέτρινο τείχο (μάντρα), μαζί με τον προαύλιο χώρο που σώζονται μέχρι σήμερα οι καμινάδες των δωματίων των οικότροφων μαθητών της σχολής και τον επίσης μαντρωμένο χωριστó γειτονικό «Ιερό Χώρο» της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων εíναι σεμνός , αρμονικός και επιβλητικός, μουσείο από μόνος του.
Ο χώρος είναι ένα μεγαλείο, ένα σημαντικότατο ιστορικό μνημείο. Αυτοί οι θησαυροί μας , δεν κτίζονται με τίποτα σήμερα, ούτε με μια χούφτα εκατομμύρια ευρώ , γιατί η ιστορία μας δεν ξαναγράφετε μερικές φορές. Αυτούς τους θησαυρούς άλλοι τους προσέχουν σαν τα μάτια τους, γιατί θέλουν να τους δείχνουν στα παιδιά τους , τους λένε «μουσεία» και τους κρατάνε πάντοτε ανοικτούς.
Τα μάρμαρα και τα μνημεία είναι σημαντικά και υπάρχουν σε όλα τα μουσεία του κόσμου. Εμείς έχουμε παραπάνω από τα μνημεία αυτό τον υπέροχο σεμνό και επιβλητικό χώρο , ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΜΟΥΣΕIΟ ΑΠΟ ΜΌΝΟΣ ΤΟΥ, δεμένο με την σύγχρονη ιστορία μας που δεν το έχουν πολλοί. Αυτό το μουσείο μας θα ανοίξουμε σύντομα.
Το μουσείο διαθέτει επίσης μεγάλο προαύλιο χώρο, που υπάρχουν οι καμινάδες των δωματίων των οικότροφων μαθητών της σχολής με την δική τους ιστορία, ο οποίος έχει μετατραπεί σε αρχαιολογικό πάρκο και έκθεση. Στον προαύλιο χώρο ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει δύο αγάλματα σε ανάκλιντρο, του Ηρώδη Αττικού και της συζύγου του, καθώς και κίονες και κιονόκρανα κορινθιακού ρυθμού.
Οι συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνουν γλυπτά, κεραμική, χάλκινα αντικείμενα, επιγραφές, νομίσματα και άλλα ευρήματα από διάφορες θέσεις της αρχαίας Κυνουρίας, όπως τη Θυρέα και την Ανθήνη, το ελληνιστικό – ρωμαϊκό νεκροταφείο των Ελληνικών και το ιερό του Απόλλωνα Τυρίτα, του σημαντικότερου ιερού της αρχαίας Κυνουρίας κατά την αρχαϊκή και κλασική περίοδο (8ος-4ος αι. π.Χ.). Γλυπτά και αρχιτεκτονικά μέλη, όπως κιονόκρανα, εκτίθενται επίσης στον υπαίθριο προαύλιο χώρο του μουσείου.
Η ανασκαφή της γειτονικής έπαυλης στην Εύα Δολιανών (απέχει από το Άστρος 4 χλμ) του Ρωμαίου Έπαρχου και συνεργάτη των Ρωμαίων κατακτητών Ηρώδη Αττικού έφερε στο φως ένα αρχαίο «μουσείο».
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συλλογή των γλυπτών. Ο Αθηναίος μαικήνας διακόσμησε την έπαυλή του με μια πληθώρα έργων, που περιλάμβαναν τόσο πρωτότυπα γλυπτά των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, όσο και ρωμαϊκά αντίγραφα.
Στα σημαντικότερα εκθέματα συγκαταλέγονται:
– Επιτύμβια στήλη με παράσταση καθιστής γυναίκας και όρθιας κόρης. Αττικό έργο του 4ου αι. π.Χ. με μεταγενέστερες επεμβάσεις.
– Ακέφαλο άγαλμα Νηρηίδας. 5ος αι. π.Χ. Θεωρείται έργο του γλύπτη Ξάνθου.
– Αναθηματικό ανάγλυφο με παράσταση του Ερμή και των Νυμφών. Αρχαϊστικό έργο της εποχής του Αυγούστου που αντιγράφει πρώιμο κλασικό πρότυπο.
– Πορτραίτο του Ηρώδη Αττικού. 2ος αι. μ.Χ.
– Πορτραίτα του Αδριανού και αυτοκρατόρων της δυναστείας των Αντωνίνων, 2ος-3ος αι. μ.Χ.
Θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην αναφέρουμε εδώ τα παρακάτω.
Ο «αρχαίος Έλληνας» Κυριάκος (Κούλης) Χασαπογιάννης διακρίνεται τρίτος από αριστερά με άλλους καθηγητές και τον Κωνσταντίνο Καλίτση( τρίτος από δεξιά, που εκτός του σχολικού προγράμματος δίδασκε φιλοσοφία στους μαθητές), μπροστά στη σχολή Καρυτσιώτη, όταν η σχολή ήταν σχολείο την δεκαετία του 1950.(Η φωτογραφία είναι από την ιστοσελίδα Θυρεάτις Γη)
Η ιδέα του μουσείου Άστρους ξεκίνησε και έγινε πραγματικότητα από τον αείμνηστο σεβαστό καθηγητή μας «αρχαίο Έλληνα» Κυριάκο (Κούλη) Χασαπογιάννη (δεν «μετατράπηκε» από κανέναν , «έγινε» από τον αείμνηστο σεβαστό καθηγητή μας).
Ο αείμνηστος καθηγητής μας Παναγιώτης (Πάνος) Καμπύλης συνέχισε με το ίδιο και καλύτερο τρόπο να υπηρετεί το μουσείο και τον τόπο.
Ο φίλος και σεβαστός μας καθηγητής Ηλίας Σακαλής ,με την αναμφίβολα επίδραση του άλλου αείμνηστου καθηγητού μας Μίμη Σακαλή , του πατριώτη μας αρχαιολόγου, Παναγιώτη Φάκλαρη, καθηγητού της Κλασσικής Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ, και του Γεωργίου Σταϊνχάουερ, έφορου αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ, σχεδίασε και τελείωσε το έργο όπως το ξέρουμε σήμερα ,με μεγάλη εξυπνάδα και πολλή δουλειά , μετέφερε το Μουσείο Άστρους από το κτήριο του αγροκηπίου στη Σχολή Καρυτσιώτη.
Πολλοί άλλοι γνωστοί και άγνωστοι συμπατριώτες μας συνέχισαν και συνεχίζουν σήμερα το έργο και την παρακαταθήκη, που άφησε ο “αρχαίος Έλληνας ” Κούλης Χασαπογιάννης ,αδιάκοπα όσο μπορούν και αμισθί , όπως έκαναν όλοι οι προηγούμενοι. Υπήρχαν κάποτε μερικοί άνθρωποι που προσφέρουν αμισθί τις υπηρεσίες τους στο τόπο. Όλους αυτούς τους γράψαμε στα βιβλία της ιστορίας, τους ευχαριστούμε και θα τους ευγνωμονούμε πάντοτε. Δεν θα ήταν υπερβολή να λέγαμε σήμερα, χωρίς όλους αυτούς “δεν θα είχαμε τίποτα”, ούτε θα κάναμε τον σημερινό διάλογο.
Το 1967 η σχολή Καρυτσιώτη ,ήταν το Λύκειο Άστρους.
Η είσοδος του «Ιερού Χώρου» της Β’ Εθνοσυνέλευσης των Ελλήνων και του Αρχαιολογικού Μουσείου Άστρους
Δυστυχώς το Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους παραμένει κλειστό μέχρι σήμερα με την « πρόφαση της ρωγμής» μετά από σεισμό ,να γίνει μετά πρόφαση της «στατικής επάρκειας»… έγιναν οι εργασίες που ζητήθηκαν τότε ,και το 2015 με έγγραφα ΥΠΠΟΑ ανέφερε , το Μουσείο οι είναι έτοιμο να επαναλειτουργήσει., αλλά δεν υπάρχει μόνιμο ημερήσιο προσωπικό!!! και σήμερα ζητούν νέες μελέτες!!!
Δείτε παρακάτω όλες τις παρεμβάσεις μας και την σχετική αρθρογραφία μας ,και τον αγώνα που κάνουμε για να επαναλειτουργήσει, στους παρακάτω συνδέσμους…
Απο τους συνεργάτες μας
astros–kynouria.news.gr– Φώτης Τζιβελόπουλος
astrosgr.com – Γιάννης Κουρόγιωργας